SIEDEM MOCY KOŚCIOŁA – CHRZEST

Siostry i bracia,

1. „Gdy Jezus wychodził z Jerycha” – mówi Ewangelista Marek. Jezus był w drodze z Nazaretu do Jerozolimy i zawitał w Jerychu, najstarszym mieście świata - Jerycho liczy sobie co najmniej 11 tys. lat. Jest też najniżej położonym miastem Palestyny, leży bowiem 260 m poniżej poziomu morza. Tam, przy jednej z dróg tego miasta leżał niewidomy żebrak, Bartymeusz. W czasach Jezusa człowiek niewidomy był uważany za „umarłego za życia”. Zwykle usuwał się z domu i żebrał na swoje utrzymanie. Taki los był udziałem żebraka Bartymeusza z Jerycha. Któregoś dnia opowiedziano mu  o Jezusie z Nazaretu, wielkim proroku i cudotwórcy, który wędruje po Galilei i naucza. I zrodziło się w nim gorące pragnienie aby Go spotkać i prosić o uzdrowienie. Będąc niewidomym nie był w stanie udać się do Galilei, ale pilnie wypytywał ludzi o Jezusa. Aż tu pewnego dnia powiedziano mu, że Jezus w drodze do Jerozolimy wstąpił do Jerycha. Wtedy zaczął głośno wołać: „Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną!” (Mk 10, 48). Niektórzy nalegali, aby zamilkł, ale on tym głośniej wołał. Jezus kazał go przywołać i zapytał: «Co chcesz, abym ci uczynił?». «Rabbuni, żebym przejrzał». I Jezus rzekł mu: «Idź, twoja wiara cię uzdrowiła». Natychmiast przejrzał i szedł za Nim drogą” (w. 51-52). Jest to przepiękne ewangeliczne opowiadanie o mocy ufnej modlitwy, która potrafi czynić prawdziwe cuda. Jednocześnie Bartymeusz  może być również przykładem człowieka otwierającego się pod wpływem spotkania z Chrystusem na dar wiary.

Dziś pragniemy zatrzymać się nad tajemnicą siedmiu sakramentów świętych, które są nie tylko znakami Bożej łaski, ale także źródłami mocy prowadzącymi nas w naszej duchowej wędrówce wiary. Sakramenty – źródła mocy towarzyszą nam od dnia narodzin aż do momentu, gdy wchodzimy w wieczność umacniając  nas w wierze i prowadząc ku świętości życia.

Słowo sakrament jest spolszczoną wersją łacińskiego słowa sacramentum. W języku tym posiada ono dwa znaczenia. W terminologii świeckiej oznaczało kwotę pieniężną, zastaw, poręczenie finansowe, kaucję, przysięgę, uroczyste zobowiązanie i służbę wojskową. Słowo sacramentum używane w teologii jest tłumaczeniem greckiego słowa mysterion, oznaczającego tajemnicę, naukę tajemną, obrzęd liturgiczny bądź misteria kultyczne. Według Katechizmu Kościoła Katolickiego „Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Przynoszą one owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją” (KKK 1131).

 

2. Słowo chrzest (po grecku "baptizein") oznacza zanurzenie.

Pan Jezus rozpoczyna swą publiczną działalność od chrztu – zanurzenia  w Jordanie. Po zmartwychwstaniu nasz Pan ustanowił nowy chrzest słowami: „Idźcie więc i nauczajcie (dosł. czyńcie uczniów) wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” (Mt 28, 19-20).

W Katechizmie Kościoła Katolickiego możemy przeczytać: „Chrzest jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego i bramą otwierającą dostęp do innych sakramentów” (KKK 1213).

Chrzest razem z sakramentem bierzmowania i Eucharystii należy do tzw. sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego i oznacza wejście wiernego do wspólnoty Kościoła. Przez chrzest zyskujemy dostęp do pełnego życia sakramentalnego. Zostajemy uwolnieni od grzechu pierworodnego i zjednoczeni z Chrystusem.

W pierwotnym Kościele w świątyniach często znajdowały się baptysteria (baseny); kandydaci do chrztu wchodzili do, gdzie czekał na nich celebrans, który chrzcił ich, kładąc im rękę na głowie i trzykrotnie zanurzając ich w wodzie, wypowiadając formułę chrzcielną.

W ciągu wieków tradycja chrześcijańska wzbogaciła obrzęd chrztu symbolicznymi gestami i modlitwami, by wyraźnie ukazać znaczenie sakramentu.

Odnowiony przez Vaticanum II rytuał zawiera trzy rodzaje obrzędu chrztu: dla niemowląt, dzieci, dla dorosłych.

Najważniejszą częścią obrzędu jest polanie wodą głowy kandydata i wypowiedzenie formuły: "Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego". Zwykle szafarzem sakramentu jest kapłan lub diakon. W razie konieczności ochrzcić może każdy człowiek, potrzebna jest woda wypowiedzenie formuły: „Ja ciebie chrzczę, w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. W późniejszym czasie już w parafii  ma miejsce obrzęd uzupełnienia obrzędu chrztu. Chrzest (także kapłaństwo i bierzmowanie) należy do sakramentów niepowtarzalnych tzn. że się go nie przyjmuje drugi raz, nawet, jeśli został on udzielony w Kościele prawosławnym czy w Kościołach protestanckich.

W tym miejscu warto dopowiedzieć o tzw. chrzcie pragnienia: dotyczy to dzieci utraconych przez poronienie czy pozbawionych życia w wyniku aborcji pragnienie rodziców czy Kościoła, by te dzieci otrzymały chrzest w wierze Kościoła umożliwia tym dzieciom daru otrzymanie życia wiecznego.

Istotnym elementem obrzędu jest polanie wodą głowy dziecka i wypowiedzenie formuły chrzcielnej; ważną częścią obrzędu jest również namaszczenie świętym olejem czoła osoby przyjmującej chrzest. Po namaszczeniu nowo ochrzczony otrzymuje białą szatę, która jest znakiem nowego życia w Chrystusie oraz świecę zapaloną od Paschału, co symbolizuje pragnienie, by nowo narodzone dziecko Boże niosło światu Chrystusa, światłość świata.

 

3. Tu pojawia się ważne pytanie: chrzcić dzieci, czy dorosłych? Coraz częściej bowiem w naszym społeczeństwie (często dotyczy to tzw. wierzących niepraktykujących) pojawia się krytyka chrztu niemowląt.  Osoby takie twierdzą, że trzeba dać dziecku wolność i pozwolić mu na to, by gdy dorośnie samo poprosiło o ten sakrament.

Argument Kościoła jestm.in. taki, że tę decyzję podejmują w imieniu dziecka wierzący i kochający swe dziecko rodzice. Chrzest dzieci ukazuje darmową miłość Boga. Tutaj uwidacznia się pragnienie Kościoła wyrażone przez rodziców i chrzestnych, aby te dzieci jak najprędzej obdarować skarbem miłości i Bożego życia i umożliwić im wzrost w wierze i w łasce Bożej.

Oczywiście, jak mówił Ojciec święty Jan Paweł II w Skoczowie (22 maja 1995): „Człowiek jest wolny. Człowiek może powiedzieć Bogu: nie. Może powiedzieć Chrystusowi: nie. Ale - pytanie zasadnicze: czy wolno? I w imię czego «wolno»? Jaki argument rozumu, jaką wartość woli i serca można przedłożyć sobie samemu i bliźnim?”.

Miejsce i czas chrztu:

Chrztu udziela się zazwyczaj w parafii, do której przynależą rodzice dziecka,  zwykle podczas niedzielnej Mszy świętej. Jeśli rodzice chcą ochrzcić dziecko poza parafią, potrzebują do tego zgody swojej parafii oraz parafii, w której ma odbywać się chrzest. Po urodzeniu dziecka, na kilka tygodni przed chrztem rodzice dziecka przychodzą do kancelarii parafialnej, aby umówić sprawy związane z chrztem i dostarczyć niezbędne dokumenty. Niektóre parafie prowadzą od lat przygotowania umożliwiające bardziej świadome przeżycie tej uroczystości dla rodziców i rodziców chrzestnych.

Ważna sprawa: prośba o udzielenie dziecku chrztu domaga się gwarancji ze strony rodziców i chrzestnych, że dziecko będzie wychowane w wierze katolickiej, stąd trzeba w tym miejscu przypomnieć, że ksiądz może chrztu odmówić. Dzieje się tak wtedy, gdy rodzicom dziecka zależy na samym obrzędzie – ceremonii ze zdjęciami i przyjęciem w restauracji, ale sami nie widzą jednak sensu wychowania dziecka w wierze katolickiej. Ksiądz Proboszcz stawia wtedy zwykle jedno pytanie: czy przyjmowanie na siłę do Kościoła dziecka rodziców, którzy sami stoją z boku spraw wiary, na pewno ma sens? Prawo kanoniczne mówi, że można ochrzcić dziecko, także wtedy, gdy rodzice są niewierzący, ale wówczas chrzestni muszą dać gwarancję, że dziecko będzie wychowane w wierze i chrześcijańskiej tradycji. Na koniec tej części pragnę przypomnieć, że nie wolno udzielać chrztu bez zgody przynajmniej jednego z rodziców (pragnienie babci czy dziadka); za wyjątkiem niebezpieczeństwa śmierci.

Rodzice chrzestni

Obrzęd chrztu wymaga obecności przynajmniej jednego chrzestnego (kanon 873). Jeśli jest dwoje rodziców chrzestnych, muszą to być mężczyzna i kobieta. Rodzice chrzestni nie zastępują przy chrzcie rodziców, za wyjątkiem gdy brak jest ojca lub matki dziecka.

Od chrzestnych wymaga się, aby byli ludźmi wierzącymi i praktykującymi. Powinni mieć ukończone 16 lat, być po przyjęciu pierwszej Komunii św. oraz sakramentu bierzmowania. Powinni oni (na przykład przez rodziców dziecka) jeszcze przed chrztem dostarczyć zaświadczenie moralności wystawione przez duszpasterza parafii, w której mieszkają. Chrzestni zobligowani są wspierać dziecko, być jego duchowymi przewodnikami i pomagać mu. Mają też prawo doradzać rodzicom dziecka oraz czynnie uczestniczyć w jego wychowaniu.

 

Siostry i bracia!

Dziękujmy Bogu za niezwykły dar chrztu świętego, którym Bóg nas tu obecnych obdarzył. Niech ta katecheza o chrzcie przypomni nam prawdę o naszej godności i chrześcijańskim powołaniu. Prośmy Boga, abyśmy każdego dnia mogli odnawiać nasze przymierze chrzcielne, żyjąc w pełni naszą nową tożsamością w Chrystusie. Niech Jego łaska umacnia nas w wierze i prowadzi ku świętości. Amen.