Kościół i parafia p.w. św. Andrzeja Boboli w Markach-Strudze (1)

Przy ośrodku wychowawczym w Strudze (od 1967 Struga znajduje się w granicach miasta Marki) istniał mały kościół, wybudowany w latach 1928-1931 według projektu Fe­liksa Michalskiego dla potrzeb placówki wychowawczej oraz okolicznej ludności. Pracami budowlanymi kierował pa­ra­fia­ni­n, majster murarski z za­wo­du, Feliks Maciejewski. Patronem nowej świątyni został obrany mę­czen­ni­k za wiarę, błogosławiony jeszcze wówczas, Andrzej Bo­bo­la (kanonizacja odbyła się 17 kwietnia 1938 roku w Rzymie). Tak więc kościół w Markach-Strudze był pierwszym w Polsce, który za pa­tro­na obrał świętego Andrzeja Bobolę (ur. 30 listopada 1591 w Strachocinie, zm. 16 maja 1657 w Janowie Poleskim).

Głównym dobrodziejem i fundatorem budowy tej świątyni był po­cho­dzą­cy z diecezji kieleckiej ks. An­to­ni Poławski (1871–1943), który po powrocie z Ameryki Północnej, właśnie w Strudze zakupił dość rozległą działkę gruntu, na której i ufundował Zakład Wychowawczy dla sierot i ubogich chłopców. Prowadzenie Zakładu pierwotnie zostało powierzone Siostrom Siostry Rodziny Maryi (do 1927 r.) Na mocy sporządzonego przez ks. Poławskiego testamentu w 1928 r. teren wraz z zabudowaniami przekazany została na własność Zgromadzenia Św. Michała Archanioła. Uro­czy­ste­go po­świę­ce­nia no­wo­ wy­bu­do­wa­ne­go ko­ścio­ła, które odbyło się 8 li­sto­pa­da 1931 r. do­ko­nał Pry­mas Pol­ski ks. kar­dy­nał Ale­ksan­der Ka­kow­ski.

W czasie II wojny światowej ucierpiał za­kład wychowawczy oraz istniejąca świątynia, której zniszczono wieżę. Ks. Stanisław Pałach w swoim Inwentarzu parafii z 1990 roku oceniał, że kościół został zniszczony w 40%.  Po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do remontu kościoła. 22 V 1948 r. świątynię wizytował kard. August Hlond (salezjanin). Po tej wizytacji napisał: „Zwizytowałem kaplicę, szkoły i zakłady rękodziel­nicze prowadzone wzorowo dla 150 ubogich chłopców przez Księży Michalitów na polu wychowania młodzieży polskiej, prowadzonych w myśl wskazówek i w duchu św. Jan Bosko”.

 Sytuacja polityczna w Polsce, jaka zapanowała po wojnie oraz roz­rastająca się parafia pw. św. Izydora w Markach, która obejmowała Marki, Pustelnik i Strugę, spowodowała reorganizację życia dusz­pasterskiego. Proboszcz marecki – ks. Antoni Konieczny – popierał prośby, aby utworzyć nowy ośrodek duszpasterski obsługiwany przez Zgromadzenie św. Michała Archanioła. Na mo­cy roz­po­rzą­dzeń pry­ma­sa Pol­ski księdza kar­dy­na­ła Ste­fa­na Wy­szyń­skie­go 27 lu­te­go 1952 r. ery­go­wa­na zo­sta­ła w Stru­dze sa­mo­dziel­na pa­ra­fia pod we­zwa­niem św. An­drze­ja Bo­boli (do tej po­ry mie­szkań­cy Stru­gi na­le­żeli do pa­ra­fii św. Izy­do­ra w Mar­kach), licząca 3 200 osób. W skład tej pa­ra­fii we­szły dziel­ni­ce Stru­gi: Ba­gno, Ro­ści­szew, Bie­do­cin oraz Pu­stel­nik II, Ja­wo­rów­ka, Pól­ko, Ko­zie Gór­ki, Słup­no i Sie­ra­ków. Pierwszym jej proboszczem został ks. Stanisław Rymuza, któ­ry objął parafię 2 III 1952 r.

Po dwóch latach od erygowania nowej, michalickiej parafii, na proś­bę Kurii Metropolitalnej w Warszawie, ks. Antoni Konieczny przesłał następującą opinię o tej placówce: „Parafia rozmodlona, zachwycona pięknymi nabożeństwami i naukami, całkowicie wróciła do życia re­ligijnego, parafialnego i Bożego. Uczynili to Księża Michaelici, zawsze pokorni, ofiarni, cierpliwi, bezinteresowni i pogodni, a w pracy spowia­dania niezmęczeni nigdy”.

Od początku istnienia parafii, ks. Stanisław Rymuza czynił starania o wyznaczenie miejsca na cmentarz parafialny. W tym celu zakupił leśny teren co, być może, w dużej mierze zaważyło na tym, że parafianie niechętnie podeszli do tej inicjatywy. 20 XII 1959 r. dziekan z Radzymi­na, ks. Zygmunt Kowalski, dokonał poświęcenia cmentarza, a pierwszym zmarłym, którego tam pochowano był inicjator utworzenia cmentarza, ks. Stanisław Rymuza (zm. 29 VIII 1960 r.).  Kolejnym etapem prac było wybudowanie – już w okresie proboszczowania ks. Stanisława Pałacha, kapli­cy cmentarnej, którą 29 IX 1980 r. poświęcił bp Zbigniew Kraszewski.

Rozrastająca się michalicka parafia oraz duża odległość niektórych mieszkańców od głównego kościoła wpłynęły na podjęcie decyzji o wybudowaniu w latach 1976-1977 kaplicy filialnej pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Sierakowie. Kamień węgielny pod budowę kaplicy wmurował 16 V 1977 r. kard. Stefan Wyszyński, a samą kaplicę poświęcił 11 XII 1977 r. bp Jerzy Modzelewski.

Spośród innych ważniejszych prac, jakie przeprowadzono w parafii, należy wymienić odbudowanie zniszczonej podczas wojny wieży ko­ścielnej (w 1975 r.), a także rozbudowanie istniejącej świątyni i powiększenie jej w latach osiemdziesiątych o dwie nawy boczne.

Krzysztof Pelc CSMA

Na podstawie:

Ks. Marcin A. Różański, Zgromadzenie św. Michała Archanioła w Polsce w latach 1945-2004, Michalineum 2015;
Z. Paciorek, Marki dzieje, tradycja, kultura, Marki 2004;
Ks. St. Pałach, Inwentarz Parafii św. Andrzeja Boboli w Strudze rok 1990, maszynopis.